Osmanlı Astronomi Literatürü Tarihi

Bu eser 13. yüzyıldan itibaren İslam coğrafyasındaki bilim tarihine dair önemli bir referans niteliğindedir. Bir grup araştırmacı, 1400-1923 döneminde Osmanlı topraklarında astronomi alanında eser veren 582 müellifin listesini hazırladılar ve eserlerinin Türkiye ve başka ülkelerdeki kütüphanelerde muhafaza edilen nüshalarının envanterini çıkardılar.

Eser hakkında: 

“Tarih, kaynakları kadar iyidir. Osmanlı bilim tarihi, Osmanlı bilim literatürünün envanteri bulunmadığı için ihmal edilmiştir. Bu durum, şimdi önemli bir biyo-bibliyografik proje ile giderilecektir. İncelediğimiz iki ciltlik çalışma bir dizinin ilk kısmıdır… İki cildin yayınlanması, Osmanlı dünyasında bilim tarihi çalışmalarında bir dönüm noktasıdır… Yeni ve önemli araştırmalara kapı açacak bir anahtardır. Uzun zamandır beklenen yeni bir araştırma döneminin şafağındayız.” Prof. William Shea, Uluslararası Bilim Tarihi Akademisi, Fransa; Archives Internationales d’Histoire des Sciences’da yayınlandı. 

Dr. Ziauddin Sardar’ın “Artık saklanmıyor” başlıklı makalesi, Nature, Cilt 394, 13 Ağustos 1998: “Uluslararası İslam Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi (IRCICA) tarafından üstlenilen ‘Osmanlı dönemi bilimsel literatürü’ projesi, Osmanlı biliminin başarılarını öne çıkarmak ve ona haklı saygınlığını kazandırmak için tasarlanmıştır. Çok büyük bir girişim… Sonuç, bize sadece Osmanlı bilim faaliyetinin gerçek boyutunu göstermekle kalmıyor, aynı zamanda standart bakış açısını da tersine çeviriyor. Her yerde İslam bilim tarihçileri tarafından kutlanacak bir çalışma.” 

ABD’deki Harvard Üniversitesi’nden Prof. Dr. Abdelhamid Sabra, ilk kez bu kitapta derlenen kapsamlı bilgilerin, bugüne kadar yeterince araştırılmamış bu alanda tarihçilerin ilerlemesine yardımcı olacağını belirtti; Almanya, Frankfurt Üniversitesi’nden Prof. David King, kitabı “İslam astronomisinin anahtarı” olarak nitelendirirken, Oklahoma Üniversitesi’nden Prof. Jamil Ragep kitabın “Giriş” bölümünün Helenistik astronomiden ve Osmanlı biliminin geçmişinden modern Avrupa bilimine geçiş süreci üzerine analitik bir çalışma olarak nitelendirdi ve kitabın bir bütün olarak İslam bilim tarihi çalışmalarında önemli bir adım oluşturacağına işaret etti.